محتوا پذیری مکان کنعان و دلالت های متعدد آن در اشعار عزالدین المناصرة

مکان، عنصری تأثیرگذار بر حیات انسان و بر انگیزانندۀ احساسات او در قبال گذشته و اکنون است. مکان در شعر غایت نیست، چرا که در این صورت پرداختن به مکان، جغرافیای سیاسی می شد، بنابراین، مکان در شعر ابزار است و حقیقتش در شعر بیش از آن که عینی باشد، غالباً روانی و هنری است که سرشار از بارهای متفاوت معنایی می­شود. ارزش­ها و افکار مختلف از جنبه­های متعدد و متناسب با تحولات زمانی، به مکان، رمزهای معنا دار می­دهند. از مکان­های پر بسامد در شعر عزالدین المناصرة، کنعان است. هدف این نوشتار آن است که دلالت­های متفاوتی را که این واژه­ در زبان شعری مناصره در طول تاریخ بر خود گرفته بررسی کند. ضرورت انجام این تحقیق، بررسی دگردیسی های معنایی و تنوعات مفهومی واژۀ کنعان در اشعار مناصره است. شیوۀ تحقیق، ذکر کنعانیات و تحلیل معرفت­شناختی این واژۀ مکانی با بارهای معانی متعدد آن است. در این پژوهش ابتدا به نظریه­های صاحب­نظران پرداخته و سپس آن را تحلیل می کنیم. در اشعار مناصره گاهی کنعان همان سرزمین اجدادی می­شود که یهودی­های قدیم به آن حمله کرده­اند، و گاه شاعر با  کنعان، هویت خود را معرفی می­­کند. در پاره­ای موارد کنعان اسطوره­ای است که شاعر با کمک آن به تعمیق شعریت کلام خود و فربه کردن محتوایش می­پردازد. در جایی دیگر، فلسطین را با رنجهای آوارگی به تصویر می­کشد. این سیالیت تداوم می­یابد، و معانی درمعیت واژۀ  کنعان، ­متکثر می­شود. در هر صورت، شاعر از اختلاط قدیم و اکنون، هویتش را جسته و خواننده را فرا می­خواند تا در شعر به دیرینه شناسی این سرزمین بپردازد.